Iemand hoeft in Nederland geen seizoenswerker te zijn om de dupe worden van averechtse regelgeving. Per 1 mei verdwijnt ook de VAR, ofwel de Verklaring arbeidsrelatie. Wel toepasselijk om zoiets te doen op de Dag van de Arbeid. Ik had er ook nog nooit van gehoord totdat ik zelf zo’n papiertje moest aanvragen om tegen betaling stukjes te mogen schrijven voor deze of gene. Onze leiders in Den Haag hebben nu in al hun wijsheid besloten dat zoiets in de toekomst enkel nog mag met modelovereenkomsten, op contractbasis. Nee, alle Flexwetten of hoe het ook allemaal mag heten maken het er voor niet-Wachtgeldtrekkers alles behalve eenvoudiger op. Voor veel Nederlanders maken deze omgekeerde Robin Hoods het dagelijkse bestaan tot een steeds grotere belasting. Waarom iets niet nóg ingewikkelder maken dan het toch al is?
Tot 2009 had ik ook een mooi contract. Een arbeidscontract. Voor onbepaalde tijd nog wel. Alleen als in Nederland puntje bij paaltje komt, blijken al die mooie woorden en bepalingen die zwart en wit op papier staan van nul en generlei waarde. Van de fooi die ik destijds gelijktijdig met de trap na van mijn werkgever meekreeg eiste de fiscus een aanzienlijk deel op. Conform de regels. Gelegaliseerde diefstal. Van het bedrag ze me daarmee afhandig maakten had ik probleemloos een half jaar op het strand kunnen gaan liggen ergens in de Dominicaanse Republiek. Al had ik dat geld bij nader inzien misschien beter via Panama weg kunnen sluizen. Helaas kan ik niet terugvallen op hetzelfde soort topadviseurs als ’s werelds elite. Tsja, je moet je plaats kennen, hè. En zwijgend accepteren hoe ze je aan alle kanten flikken.
Wat ik sindsdien bij mijn uitzichtloze en vruchteloze zoektocht naar een nieuwe baan ervaar, heeft mij veel nieuwe inzichten verschaft. Onaangename kennismakingen met tal van kruideniers en wanbetalers verrijken hoe dan ook iemands leven, al zie ik dat helaas niet terug op mijn bankrekening. Wie het voorrecht geniet dat hij maandelijks op een vast tijdstip salaris krijgt overgemaakt, staat daar niet zozeer bij stil. Zulke geluksvogels beseffen pas hoe bevoorrecht zij zijn op het moment waarop ze zelf tot de slachtoffers behoren van een ondeugdelijk systeem.
Waar ik in de tussentijd vooral veel over heb bijgeleerd is de bedenkelijke betalingsmoraal bij menig bedrijf. Twee, drie maanden wachten op betalingen, is geen uitzondering. Bij ‘De Ondernemer’ moest ik zelfs eens zes maanden, ja, ja, een half jaar, wachten op een bedrag van liefst 150 euro. En dan durven ze zelfs nog het ongehoorde lef te hebben om verontwaardigd te reageren wanneer iemand aan de bel trekt om tekst en uitleg te vragen. Als ervaringsdeskundige kan ik meepraten over dit soort misstanden. Ik prijs mezelf gelukkig dat ik momenteel weer enige inkomsten tegemoet kan zien. Mezelf rijk rekenen heb ik echter afgeleerd. Met m’n goede gedrag verdien ik inmiddels nog welgeteld een kwart van wat ik ooit aan salaris ontving. Fijn om te weten dat wij in Nederland een regering hebben die zoveel oog heeft voor alle arme mensen in Oekraïne. Een enorme steun in de rug.
Leuk en aardig dat ze nu weer wat nieuws verzinnen en die VAR-gedrochten afschaffen. Of het ook goed is, betwijfel ik ten zeerste. Voor betrokkenen dreigt het grote problemen op te leveren. Dat staat als een paal boven water. Over de gevolgen is niet zo goed nagedacht, al doet de Belastingdienst voorkomen dat het allemaal wel los zal lopen. De praktijk zal de theorie gauw overschaduwen. Het gaat van kwaad naar erger. Door dit soort onzinnige bureaucratische methoden raken zzp’ers opdrachtgevers juist kwijt. En verplicht zo’n contractje een opdrachtgever ook tot tijdige betaling? Ben je gek. Daarin voorziet het nieuwe model uiteraard niet. Maar dát is ook niet de insteek van de fiscus.
Stelt dat iemand zo verstandig is om mij eenmalig (of vaker) te willen inhuren voor het schrijven van een leesbare tekst, dan moet daarvoor voortaan eerst een contract tussen beide partijen worden opgesteld. Zo ziet althans de theorie eruit die het Ministerie van Financiën en de Belastingdienst hebben bedacht. Nou staan opdrachtgevers toch al niet bepaald te dringen om van mijn diensten gebruik te maken. Als er eerst nog verplicht een contract moet worden afgesloten, dan weet je het wel. Vergeet het dan maar. Dan bedenkt zo iemand zich voortaan wel twee keer voordat hij het werk uitbesteedt.
Ik worstel er al zeven jaar mee. Door omstandigheden gedwongen ga je dingen doen die je helemaal niet wilt doen. Zo heb ik me een jaar of zes geleden eens laten overhalen om loopjongen te gaan spelen bij een lokaal dagblad. Had ik nooit moeten doen. Voor lachwekkende bedragen. Tientjeswerk. Je moet wat, hè. Ik heb me er destijds toe verlaagd omdat ik zo graag weer wilde werken. Dat ik dat W-bedrijf een k-bedrijf vind vanwege de stuitende minachting die het aan de dag legt voor de eigen lezers is slechts één kant van het verhaal. Ik kan zo een hele waslijst aan andere redenen opnoemen waarom ik nog meer een vieze smaak krijg van het bedrijf in kwestie.
Om tegen een onkostenvergoeding van liefst 35 euro (bruto!) een wedstrijdverslag te mogen schrijven van topwedstrijden in het regionale amateurvoetbal, moest ik destijds ook zo’n prachtige VAR-verklaring aanvragen. Geen gewone VAR, maar een speciale VAR. Want om het overzichtelijk te houden, vernuftig als ze zijn bij de Belastingdienst, bestonden er meerdere soorten VAR-verklaringen. Zo’n papiertje betekende dan dat ik niet in loondienst werkzaamheden verrichtte en het k-bedrijf géén loonbelasting hoefde af te dragen over de werkzaamheden die ik verrichtte.
Zelfs toen mij gevraagd werd of ik wellicht interesse had om op zondagavonden redactionele werkzaamheden te verrichten, betrof dat een belastingtechnisch verhaal. Met één klein addertje onder het gras. Ze konden me niet per uur betalen, maar ik moest de tijd die het in beslag zou nemen als ‘afwijkend’ gaan declareren. Fiscale regels dwongen het W-bedrijf daartoe. De toenmalige chef van de sportredactie verzocht mij gewoon om de kluit te besodemieteren zodat zíj geen problemen zouden krijgen met de Belastingdienst. Voor deze eer heb ik destijds toch maar vriendelijk bedankt. Drie keer raden wie er problemen had gekregen als de FIOD onderzoek zou doen. Tuig!
Als Nederlanders boffen we maar met hoe goed onze overheid met iedereen meedenkt. Ik mag me ongevraagd en ongewild in een hokje laten pleuren. Alsof er niet al meer dan genoeg belastende factoren bestaan om op mijn leeftijd weer volledig in het arbeidsproces te worden opgenomen, werkt tot overmaat van ramp de Belastingdienst extra barrières op. Leuker kunnen ze het inderdaad niet maken. Maar waar ‘m dat gemak nou precies zit waar ze altijd zo hoog van opgeven in allerlei reclamespotjes, hoop ik ooit nog eens te ontdekken.
© RK