
Achter de bal aan (119/4): Skopje
Vrijdag 11 juli 2025
Meestal is het daags na een voetbalwedstrijd meteen een kwestie van inpakken en wegwezen. Omdat het volgende wedstrijdbezoek pas over vier dagen in Podgorica in Montenegro op stapel staat, plak ik er nog een dagje in Skopje aan vast. Met name het bezoek aan het Holocaust Memorial Center grijpt me zeer aan.
Hoewel de verwachte weersvoorspellingen met een temperatuur die dicht tegen de dertig graden aankruipt niet echt uitnodigen om in musea rond te hangen, besluit ik me tijdens mijn laatste dag hier toch wat te gaan verdiepen in ’s lands historie en cultuur. Een bezoek aan het museum van de Republiek Macedonië kan ik in dat kader iedereen afraden. Los van dat het museum tamelijk moeilijk vindbaar is, spreekt de lopende expositie mij weinig tot de verbeelding. Van enige interactie met de bezoeker is nauwelijks sprake.
Van de tentoongestelde foto’s over gebeurtenissen onder Griekse en Joegoslavische heerschappij, klederdrachten, gebruiksvoorwerpen en maquettes van boerderijen uit rurale gebieden krijg ik het niet warm. Van dat het gebouw niet over airconditioning beschikt juist weer wel. Dat de elektriciteitsrekening kennelijk niet is betaald en dat ik het gedeelte over het Macedonian Village in het schemerdonker dien te bezichtigen, is evenmin een lichtpuntje. Het is maar goed dat tegen de klok van de enen bij de naast gelegen moskee het vrijdagmiddagmiddaggebed begint. De gebeden die vanaf dat moment uit de luidsprekers knallen, houdt de hele buurt bij de les.
Wie desondanks toch ooit bij het republieksmuseum in de buurt komt, kan beter doorlopen naar de nabijgelegen vestingwallen. Die zijn wel de moeite van het bekijken waard. In tegenstelling tot alle standbeelden in het gerestylede stadshart stammen die muren wel degelijk uit een ver verleden. De eerste stenen van de ruïne zijn al in de zesde eeuw gelegd, als ik het mag geloven.
Het uitzicht van Kale over de stad vergoedt het inspannende klim- en klauterwerk dat geleverd moet worden om boven te komen. Hou er wel rekening mee dat het weinig egale metselwerk niet zo geschikt is voor mensen die moeilijk te been zijn of dames met hoge hakken. Je moet verdraaid goed uitkijken waar je loopt om overeind te blijven.
Van het Holocaust Memorial Center for the Jews of Macedonia, waar ik daarna naartoe ga, krijg ik ook een wankel gevoel in de benen. Over de verschrikkingen die de Joodse bevolking van Macedonië in de Tweede Wereldoorlog moest doorstaan, is dit museum wel geslaagd om een levensechte reproductie te fabriceren. Het is knap en tegelijkertijd hartverscheurend hoe men de museumbezoekers meeneemt door een gruwelijke geschiedenis. Of moet ik het de onvoltooid verleden tijd noemen gezien alle rottigheid die zich momenteel in de wereld afspeelt?
Het is nauwelijks te bevatten dat er van de meer dan 7000 Macedonische Joden die in 1943 in drie treinladingen op transport zijn gezet naar Treblinka niemand levend terugkwam. Van hoe je dan tijdens de route door het museum ineens zelf in een replica van een treinwagon staat waarin de weerloze slachtoffers zijn afgevoerd naar het vernietigingskamp in Polen, stokt je de adem wel. Nou ben ik doorgaans niet zo emotioneel aangelegd en laat ik m’n gevoelens niet zo gauw de vrije loop, maar hier moet ik toch wel even van slikken.
Het Stadsmuseum van Skopje stond eigenlijk ook nog op mijn programma voor vandaag. Omdat ik pas na drieën het herinneringscentrum weer verlaat en het City Museum de deuren al om 16.00 uur sluit, schiet dat er helaas bij in.
Morgen verlaat ik de hoofdstad van Noord-Macedonië weer en gaat de reis verder naar Tirana.