
Achter de bal aan (97/3): Berlin
Maandag 24 juni 2024
Bij Duitse voetbalfans is het ‘Berlin, Berlin, wir fahren nach Berlin‘ al sinds jaar en dag een geliefde kreet in de aanloop naar finales om de DFB Pokal, de Duitse voetbalbeker. Het Oranje-circus, dat bezig is zich een weg te banen naar de tweede ronde van EURO2024, strijkt morgen neer in de hoofdstad van de Bondsrepubliek. Daags voor de afsluitende poulewedstrijd tegen de Oostenrijkers ga ik aan de boorden van de Spree alvast op verkenning en oriënteer ik me met name op hoe de openbare transportmiddelen ter plaatse functioneren.
Het is wel heel toevallig, maar het is vandaag op de kop af 35 jaar geleden dat ik voor het eerst voet zette in een destijds nog door een Muur gescheiden stad. Samen met m’n toenmalige voetbalmaatjes Ronald en Rene ben ik in het uitverkochte Olympiastadion van West-Berlijn getuige van hoe Borussia Dortmund de West-Duitse bekerfinale wint ten koste van het favoriete Werder Bremen.
Om helemaal volledig te zijn: er was die dag sprake van twee wedstrijden. Voorafgaand aan de mannenfinale werkten ook de vrouwen van TSV Siegen en FSV Frankfurt hun Endspiel af. Maar, en dat is niet denigrerend bedoeld, dat mag eigenlijk geen naam hebben. We zagen Siegen met liefst 5-1 siegen.
Het is in 1989 nog een heel avontuur om in het westelijk deel van de gedeelde stad te geraken. De enige manier om er in die dagen te komen is via de transitweg bij Marienborn/Helmstedt. Een stuk Autobahn dwars door Oost-Duits niemandsland. Na de passage van strenge Oost-Duitse grenswachten worden uit het Westen komende automobilisten geacht linea recta naar West-Berlijn te rijden. Afritten naar DDR-steden in de omgeving zijn Fehlanzeige. Die bestaan simpelweg niet. Als ik het me goed herinner bevindt zich onderweg enkel een soort wegrestaurant waar dutyfree tabakwaren en sterke drank van Oost-Duits fabricaat kunnen worden ingeslagen.
Dat enkele maanden nadien de DDR onverwacht ineenstort, kan op die 24e juni 1989 nog niemand voorzien. Wanneer we na aankomst aan de West-Duitse kant bij het Brandenburger Tor bij de Berlijnse Muur staan, zijn aan de andere zijde bewapende DDR-militairen in wachttorens duidelijk zichtbaar. Met verrekijkers bespieden zij de toeristen aan de westkant. Elke verdachte beweging wordt nauwlettend gevolgd. Je kan het je vandaag de dag moeilijk voorstellen. Het is heel onwezenlijk allemaal. Koude Oorlogstoestanden. Met een vleugje James Bond.
Hoe anders is dat tegenwoordig. Op deze zonnige maandag zit ik met de trein in een vloek en een zucht vanuit Magdeburg op Berlin Hauptbahnhof. Zelfs controle van treinkaartjes blijft achterweg. Na die eerste Berlijn-visite volgden als Schalke 04-supporter meerdere bezoeken aan de herenigde stad. Het laatste dateert van 2009, vijftien jaar geleden alweer. Op het in 2006 geopende centraal station kom ik echter voor het eerst. Een hele verbetering ten opzichte van voorgaande gelegenheden. Als ik het in de vluchtigheid goed kan beoordelen, zijn alle junks en zwervers die vroeger met Christiane F Bahnhof Zoo bevolkten, niet mee verhuisd.
In een wereldstad als Berlijn is altijd wel wat loos, van de echte voetbalgekte rond Nederland – Oostenrijk valt een dag voor de wedstrijd nog weinig te merken. Bij de fanzones rond het Brandenburger Tor en de Reichstag is het relatief rustig. Aangezien er geen middagwedstrijden zijn, verdringen de massa’s zich vandaag niet samen voor de grote schermen. Oranje-supporters ontwaar ik slechts mondjesmaat. De Oranje-invasie komt waarschijnlijk op de wedstrijddag goed op gang. Ik heb het idee dat de hoeveelheid Oostenrijkers de Nederlanders in elk geval vandaag nog qua aantallen overtreft. Vrijdagavond vond Oostenrijk tegen Polen ook al plaats in het Olympiastadion. De meeste fans zijn sindsdien waarschijnlijk blijven hangen.
We beperken ons verblijf in Berlijn vandaag tot enkele uren. Na een kijkje bij het stadion van Union Berlin in Kopenick, het Holocaust Monument en het Brandenburger Tor houden we het al voor gezien. Even na vieren zitten we weer in de trein terug naar Magdeburg. We zijn zodoende ruimschoots op tijd terug om in het hotel de ontknoping in Groep B op televisie te volgen. Dinsdag maken we dezelfde reis opnieuw. Hopelijk eindigt het Nederlands elftal als tweede in de poule. Dan mogen we volgende week maandag naar Düsseldorf voor de achtste finales. Lekker dichtbij huis.