Vandaag 28 jaar geleden
Mijn allereerste vliegreis zal me voor altijd en eeuwig bijblijven. En dat heeft weinig te maken met vliegangst, turbulentie of terrorismedreiging. Ik heb meer dan 22 jaar moeten wachten op het heugelijke moment waarop ik voor het eerst het luchtruim kies, maar als ik na een zowel opwindende als angstige odyssee vroeg in de volgende ochtend weer voet zet op Schiphol, ben ik bovenal blij het te hebben overleefd…
Engeland – Nederland spelen een vriendschappelijke interland in de aanloop naar het Europees Kampioenschap van 1988 in West-Duitsland. Al is de term vriendschappelijk op dit duel niet zo zeer van toepassing. Het voetbaltuig uit het Oostblok zit anno 1988 nog veilig opgeborgen achter ijzeren gordijnen en muren. Zodoende geven hooligans uit Engeland in hun ‘vakgebied’ onbedreigd de toon aan in Europa. De ‘opmars’ van Nederlandse collega’s – en dan vooral clubsupporters uit de Randstad – is evenwel bij de lads aan de overkant van de Noordzee niet onopgemerkt gebleven. Vandaar dat in de ogen van de Engelse voetbalvandalen de heerschappij op het continent op het spel staat. Al in de aanloop naar de wedstrijd duiken in de tabloids de wildste verhalen op over het warme onthaal waar Oranjesupporters zich in London mogen verheugen. Een zeer serieus te nemen dreiging.
Nou ben ik niet zo gauw bang en heb ik bij voetbalwedstrijden al de nodige benarde situaties meegemaakt, deze international friendly levert meer dan genoeg benauwde momenten op. Nederlandse supporters wordt verzocht ’s middags te verzamelen bij Marble Arch, in the City. Vandaar gaat het met bussen naar Wembley. Achteraf bekeken had ik beter de metro kunnen pakken. Anonimiteit gewaarborgd. Want hoe dichter de bussen bij het stadion komen, hoe unheimlicher, om maar een mooi Engels woord te gebruiken, het wordt. Op de laatste tientallen meters, met de de fameuze Twin Towers al in zicht, drommen tientallen Engelsen schreeuwend en joelend samen rond de bussen.
De boys zien er niet al te vriendelijk uit, ze hebben weinig goeds in de zin. De politie-escortes sorteren weinig effect. Hetzelfde geldt voor de afscheidingen bij de plek waar we de buis uit moeten. De hekjes mogen de naam hek nauwelijks dragen. Ze zijn alles behalve hooligan proof. Honderden schreeuwende en dreigende Engelsen vormen een ontvangstcomité waar je niet zo graag door welkom wilt worden geheten. Ik kan ze bijna aanraken wanneer ik de bus uitstap. En zij mij ook… Quite scary. Wonder boven wonder glip ik er zonder ongelukken doorheen en kan ik opgelucht ademhalen wanneer ik bovenaan de trap voor de turnstiles sta.
Enkele honderden Nederlandse fans bevolken het uitvak. De Engelsen in de ernaast gelegen vakken dagen de hele avond uit, maar politie en stadionpersoneel houden de opgefokte meute op veilige afstand. Tot een bestorming komt het niet. In betrekkelijke rust kan ik zodoende volgen wat zich beneden me op Wembley’s heilige gras afspeelt. Oranje maakt indruk en neemt al een voorzichtig voorschot op de onvergetelijke zomer die volgt. Maar de derde helft moet dan nog beginnen… Hoe lang we in aansluiting op het verdienstelijke 2-2 gelijkspel in ons vak moeten blijven, weet ik niet meer precies. Een hele poos. Misschien wel twee uur. De 75.000 Engelsen moeten eerst uit de omgeving van het stadion worden verdreven alvorens de autoriteiten de kust veilig achten.
Wanneer de tijd daartoe rijp is, mogen we eindelijk naar de gereedstaande bussen. In konvooi gaat het naar vliegveld Gatwick. Het lijkt wel of de noodtoestand is afgekondigd. Het is dat ik er zelf bij was, anders zou ik geloven dat ik op de set van een oorlogsfilm verzeild ben geraakt. Tientallen agenten beveiligen de op het oog verlaten straten rondom Wembley. Helikopters cirkelen aan de donkere hemel boven het stadionterrein. Zoeklichten scheren door de duisternis. Helemaal ongeschonden komt de bus waarin ik zit er niet vanaf. Het voertuig is nog maar nauwelijks in beweging gekomen of er vliegt een baksteen door één van de ruiten. Niet veel later gevolgd door een tweede. Wonderwel vallen er geen gewonden. Er is enkel materiële schade.
Pas ver na middernacht komen de bussen in Gatwick aan. Ook op het vliegveld ziet het zwart van de agenten. De aftocht verloopt gesmeerd. Geen verder oponthoud. Bij terugkomst in het veilige Nederland is het al weer bijna licht. Slapen is er door alle ophef bij ingeschoten. Maar ik haal nog adem…
23 maart 1988 Engeland – Nederland
I was there…