Achter de bal aan (26/2): Sofia (Bulgarije)
24 maart 2017
Aan het pension waar ik in Sofia verblijf mankeert weinig. Voor slechts zeventien euro per nacht zit ik midden in het centrum van de Bulgaarse hoofdstad. Metrostation NDK ligt op twee minuten lopen. Ik heb de beschikking over een ruime kamer. Met een prima bed. Wat wil je nog meer? Nou, een goede douche zou geen overbodige luxe zijn. Ik heb een douche, maar een douchekabine of zelfs een douchegordijn ontbreekt. De badkamer, inclusief het toilet, komen zodoende compleet onder water te staan wanneer ik dag met een warme douche begin…
Elk land z’n eigen gebruiken, zullen we maar denken. Ook het reizen met het openbaar vergt enig aanpassingsvermogen. Ik moet wel eventjes wennen aan dat cyrillisch. Dat heb je niet in anderhalve dag onder de knie. En ook het gebruik van de dagkaarten voor metro, bus en tram kent een geheel eigen gebruikswaanwijzing. Bij het eerste ritje met de metro springen de elektronische toegangspoortjes automatisch open. Bij elk volgend ritje moet je de kaart voor gebruik laten scannen. Daartoe zitten bij elke stationsingang dames van middelbare leeftijd die in de meeste gevallen geen woord over de grens spreken aan een loket. Enigszins omslachtig. Maar goed voor de werkgelegenheid. Al kan ik me niet voorstellen dat de dames, die erg lange dagen maken, veel betaald krijgen voor het verlenen van hun diensten aan de reiziger.
Ik had vooraf bepaalde voorstellingen van Sofia. Misschien mag ik het zelfs wel vooroordelen noemen. De realiteit blijkt anders dan ik had verwacht. Ik stelde me voor dat de armoede op elke straathoek zichtbaar zou zijn. Dat bedelaars iedereen lastigvallen. Dat straathandelaren alles wat los en vast zit aan de man proberen te brengen, inclusief geestverruimende middelen en mals vrouwenvlees. Dat je constant op je hoede moet zijn voor zakkenrollers. Dat je opdringerige zigeuners van je af moet slaan. Een beetje zoals ik eerder in Boekarest en in mindere mate Praag, Boedapest en Riga heb ervaren.
Maar nee hoor, niets van dat alles. Op een enkel bedelend vrouwtje bij metrostation Serdika na, kan ik ongestoord over straat. Het stadscentrum is ook absoluut niet de grquwe smeerboel die ik verwachtte. Sterker nog, alles schoon en netjes. Metrostations liggen er piekfijn bij. Hondendrollen of rotzooi zie ik nergens. Tal van monumentale gebouwen voorzien Sofia van volop grandeur en allure. Met de majestueuze Alexander Nevski kathedraal als meest in het oog springende blikvanger valt er meer dan genoeg te zien. Waarbij het weer uiteraard ook meespeelt. Evenals bij aankomst valt daar niets op aan te merken.
Op koude en regenachtige dagen ziet Sofia-city er ongetwijfeld veel troostelozer uit. Maar goed, dat geldt voor elke willekeurige stad. Vandaag lacht de zon van hoog boven aan de blauwe hemel iedereen stralend toe. Op Vitosha Boulevard zitten de terrassen en trendy bistrootjes en cafeetjes andermaal goed vol. De komst van allerlei figuren in oranje uitdossingen, die vanuit Nederland zijn overgekomen om het Nederlands elftal van support te voorzien, maakt de winkelstraat eenmalig extra fleurig en kleurig. Naarmate deze plaag groter wordt en het aantal kazen en klompen in aantal stijgt, neemt de schaamte om Nederlander te zijn zoals te doen gebruikelijk bij dit soort happenings toe.
Pas bij een bezoek aan het stadion van het Rode Leger, de thuisbasis van CSKA, kan ik ook voorzichtig de eerste kanttekeningen bij minder fijne kanten van Bulgaarse kant plaatsen. De muurschilderingen en graffiti van de Ultra’s en skinheads maken een nogal krijgslustige en dreigende indruk. Aan een Hakenkruis, wat runentekens of facistische symbolen hier en daar lijkt niemand zich hier te storen. De souvenirshop bij de stadionentree wordt niet bestierd door de voormalige legerclub zelf, naar zich laat aanzien heeft de harde kern van de supporters de merchandise vast in eigen hand. Ik denk niet dat de opdrukken op zwarte T-shirts en andere kleding die in de rekken hangt, verkocht mag worden in de heilstaat van Mark Rutte. Nota bene het land waar bijna alles mag…
Later op de middag bij het stadion van Lokomotiv, een van de andere – voormalige – voetbalgrootmachten ter plaatse, wordt duidelijk dat de Bulgaarse hoofdstad er niet overal even fraai uitziet als in de degelijk onderhouden historische binnenstad. In het aan de noordwestkant van de stad gelegen Nadezhda is het nog de aloude troosteloosheid en monotonie van het Oostblok dat de klok slaat. Flatgebouwen waar de winterschilder de kwast al geruime tijd niet meer op heeft losgelaten. Het asfalt heeft er in het verleden ongetwijfeld ook beter bij gelegen. Het antieke wagenstel van Tramlijn 11 danst bijna uit de rails van de gaten en hobbels in het wegdek.
Aan de straat achter het Lokomotiv-stadion probeert een compleet leger aan kleine zelfstandigen van alles en nog wat aan de man te brengen. Hun armetierige winkelpanden hebben wel wat weg van veredelde schuren. Ongebouwde garageboxen. Ouwe troep. Oud-ijzerhandelaren en andere sjacheraars vallen in deze naargeestige omgeving niet uit de toon.
Evenals de radicale aanhang bij CSKA doet hebben op het stadionterrein van Lokomotiv zieke geesten eveneens hun ‘creativiteit’ bot gevierd op muren en schuttingen. In de vroegere arbeiders- en boerenstaat lijkt het Hakenkruis gemeengoed geworden. Zo is het zeker niet alleen maar zon wat er op deze – qua temperatuur – bijna zomerse voorjaarsdag in Sofia schijnt.